1. Giới thiệu sơ lược về ung thư phổi tế bào nhỏ
– Ung thư phổi là căn bệnh ung thư phổ biến nhất trên thế giới. Đây là loại ung thư ác tính nhất, dễ di căn, lan từ phổi đến các hạch bạch huyết và các cơ quan khác trong cơ thể.
– Ung thư phổi tế bào nhỏ được đánh giá là nguy hiểm nhất trong các dạng của ung thư phổi bởi khả năng lây lan nhanh chóng và mức độ lan phủ rộng chiếm tới 15% tổng các ca bệnh. Khả năng phát triển các loại này cao gấp hai lần các loại khác và nhanh chóng di căn đi xa làm ảnh hưởng đến các bộ phận khác.
– Sở dĩ có tên gọi này là do các tế bào ung thư phổi này thường có kích thước rất nhỏ, chủ yếu chứa các hạt nhân. Ngoài ra, loại bệnh này còn có tên gọi khác đó là yến mạch tế bào ung thư. Ung thư phổi tế bào nhỏ có khả năng xâm lấn rất nhanh, di căn sớm và rất khó điều trị.
– Đa số các trường hợp bệnh phát sinh ở đường dẫn khí lớn (phế quản chính và phế quản thùy). Thông thường, khi bệnh nhân được chẩn đoán mắc phải loại ung thư này đều đã bước vào giai đoạn nặng của bệnh.
2. Giới thiệu về tầm quan trọng của xét nghiệm ProGRP trong ung thư phổi tế bào nhỏ
– GRP được sản xuất thường xuyên bởi tế bào ung thư phổi tế bào nhỏ. Nhưng do GRP rất dễ bị phân hủy nên xét nghiệm định lượng ProGRP trong huyết thanh là một dấu ấn đáng tin cậy ở người bệnh ung thư phổi tế bào nhỏ.
– ProGRP là chất chỉ điểm ung thư biểu mô phổi tế bào nhỏ thường kết hợp với NSE. Tuy nhiên ProGRP đặc hiệu hơn NSE trong ung thư phổi tế bào nhỏ.
– ProGRP giúp chẩn đoán phân biệt giữa ung thư phổi tế bào nhỏ và ung thư phổi không tế bào nhỏ: Khoảng 30% ung thư phổi không tế bào nhỏ cũng có tăng ProGRP nhưng thấp hơn 150 ng/ml.
– ProGRP là dấu ấn đăc trưng cho ung thư phổi tế bào nhỏ với độ nhạy và độ đặc hiệu cao. ProGRP tăng từ giai đoạn sớm của bệnh, tăng trong 60-70% trường hơp khối u tại chỗ và 75-90% trường hợp u di căn, nhưng không tương xứng với mức độ lan rộng của khối u. Trong ung thư phổi ProGRP tăng rất cao: ProGRP > 200 pg/ml gợi ý ung thư phổi và > 300 pg/ml gợi ý ung thư phổi tế bào nhỏ (nếu không có suy thận kèm theo).
– ProGRP cũng giúp theo dõi điều trị và tái phát bệnh ung thư phổi tế bào nhỏ. ProGRP được xem là dấu ấn có độ nhạy cao hơn NSE trong bệnh ung thư biểu mô phổi tế bào nhỏ. Kết hợp giữa ProGRP sẽ giúp theo dõi đáp ứng với điều trị bệnh này.
3. Ý nghĩa lâm sàng khác
ProGRP còn tăng trong các trường hợp sau:
– Bệnh ác tính (ngoài ung thư phổi và u thần kinh nội tiết): Thường dưới 120 pg/ml
– Các bệnh lành tính cũng gây tăng nhẹ ProGRp (thường dưới 80 pg/ml) như trong bênh gan, bệnh nhiễm trùng, bệnh phổi, bệnh tim, bệnh thần kinh.
– Do suy thận có thể làm tăng ProGRP nhưng thường < 200 ng/ml, có những trường hợp cũng tăng đến 300 pg/ml nên ở những bệnh nhân suy thận thường lấy ngưỡng ProGRP là 350 ng/ml. Do đó cần xem xét chức năng thân trước khi đọc kết quả ProGRP.
4. Xét nghiệm ProGRP tại Bệnh viện Ung bướu nghệ An
Hiện nay, tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, đang thực hiện xét nghiệm này trên hệ thống máy hiện đại Cobas e601. Đội ngũ bác sĩ, cử nhân và kĩ thuật viên được đào tạo bài bản. Vì vậy, xét nghiệm ProGRP tại đây sẽ cho kết quả xét nghiệm nhanh và chính xác. Thời gian trả kết quả chỉ trong vòng 60 phút.
5. Tài liệu tham khảo
– Bộ Y tế, tài liệu “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành hóa sinh”, NXB Y học 2014.
– PGS.TS. Phạm Thiện Ngọc – Các chỉ điểm ung thư và ứng dụng lâm sàng – Nhà xuất bản Y học.
– PGS.TS. Lê Xuân Trường – Hóa sinh lâm sàng – Nhà xuất bản Y học 2019
