Theo báo cáo của GLOBOCAN 2020, ung thư đại trực tràng đứng thứ ba về tỷ lệ mắc và thứ hai về nguyên nhân tử vong do ung thư trên toàn cầu [1]. Tuy nhiên, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, bệnh có thể điều trị khỏi hoàn toàn mà không cần phẫu thuật xâm lấn.
Tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, kỹ thuật cắt tách dưới niêm mạc qua nội soi (Endoscopic Submucosal Dissection – ESD) đang được ứng dụng trong điều trị các tổn thương ung thư sớm, mở ra hướng tiếp cận mới trong điều trị bệnh lý đường tiêu hóa.
Ca lâm sàng: Loại bỏ hoàn toàn khối u trực tràng kích thước lớn qua nội soi
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đại tiện ra máu. Qua nội soi trực tràng, các bác sĩ phát hiện một khối u tuyến dạng lan rộng sang bên (Lateral Spreading Tumor -LST) kích thước khoảng 3cm. Tổn thương được chẩn đoán ung thư sớm ở trực tràng (JNET 2A- theo phân độ của Hiệp hội Nội soi Tiêu hóa Nhật Bản) [2].
Thay vì tiến hành phẫu thuật cắt đoạn trực tràng – một phương pháp có thể gây sang chấn và nguy cơ phải mở hậu môn nhân tạo – người bệnh đã được chỉ định điều trị bằng kỹ thuật cắt tách dưới niêm mạc (ESD).
Sau khi gây mê, các bác sĩ tiêm dung dịch nâng tổn thương và sử dụng dao điện chuyên dụng bóc tách toàn bộ lớp dưới niêm mạc, lấy trọn khối u nguyên vẹn. Thủ thuật diễn ra an toàn, bệnh nhân tỉnh táo sau can thiệp và hồi phục nhanh.
Khối u trực tràng trước và sau khi cắt
Kết quả giải phẫu bệnh xác định tổn thương ở giai đoạn sớm, đã được cắt bỏ triệt để (diện cắt không còn u), không cần can thiệp phẫu thuật bổ sung.
Kỹ thuật cắt tách dưới niêm mạc (ESD) là gì?
Cắt tách dưới niêm mạc (Endoscopic Submucosal Dissection – ESD) là kỹ thuật nội soi can thiệp tiên tiến, giúp loại bỏ triệt để các tổn thương ung thư sớm hoặc tiền ung thư tại đường tiêu hoá.
• Nguyên lý thực hiện: Tiêm dung dịch nâng tổn thương, sau đó cắt tách lớp dưới niêm mạc và lấy trọn khối u.
• Ưu điểm nổi bật:
– Lấy u nguyên khối, giúp xét nghiệm mô bệnh học chính xác.
– Bảo tồn tối đa cấu trúc trực tràng.
– Hạn chế đau, ít biến chứng.
– Giúp người bệnh hồi phục nhanh, sớm trở lại sinh hoạt bình thường.
Theo nghiên cứu của Okumura và cộng sự năm (2024), hồi cứu 1.344 bệnh nhân với 1.539 tổn thương được điều trị bằng ESD thấy tỷ lệ cắt bỏ hoàn toàn en bloc là 98,6 %, tỷ lệ cắt bỏ R0 là 97,2% với tỷ lệ tái phát tại chỗ rất thấp (0,5%) sau thời gian theo dõi trung bình 72 tháng [3]. Nhiều nghiên cứu khác trong và ngoài nước đã khẳng định tính hiệu quả và an toàn của ESD trong điều trị ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm.
Ý nghĩa đối với bệnh nhân ung thư:
• Với ung thư giai đoạn sớm, ESD có thể điều trị triệt căn, thay thế phẫu thuật.
• Giúp nhiều bệnh nhân không phải cắt đoạn ruột và không mang hậu môn nhân tạo.
• Đặc biệt hữu ích cho bệnh nhân lớn tuổi, nhiều bệnh nền, khó khăn trong phẫu thuật lớn.
Kỹ thuật cắt tách dưới niêm mạc (ESD) hiện được triển khai tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An bởi đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản, với sự hỗ trợ của hệ thống trang thiết bị nội soi chuyên dụng. Việc triển khai thường quy kỹ thuật này góp phần nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị các bệnh lý ung thư đường tiêu hóa giai đoạn sớm, giúp người dân được tiếp cận kỹ thuật cao ngay tại địa phương.
Tài liệu tham khảo:
1. Sung, H., et al., Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: a cancer journal for clinicians, 2021. 71(3): p. 209-249.
2. Iwatate, M., et al., Validation study for development of the Japan NBI Expert Team classification of colorectal lesions. Digestive Endoscopy, 2018. 30(5): p. 642-651
3. Okumura T, Hayashi T, Kudo SE, Mochizuki K, Abe M, Sakurai T, Kouyama Y, Ogawa Y, Maeda Y, Toyoshima N, Misawa M, Kudo T, Wakamura K, Baba T, Ishida F, Miyachi H. Endoscopic submucosal dissection for colorectal neoplasms: Risk factors for local recurrence and long-term surveillance. DEN Open. 2023 Jul 2;4(1): e269. doi: 10.1002/deo2.269
Tác giả: BS. Trần Đình Tín – Phó Trưởng khoa Nội soi – Thăm dò chức năng
