Theo thông tin từ Bộ Y tế, trong những năm gần đây, bên cạnh các sản phẩm thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi (thuốc lào) đang được quản lý theo quy định của Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá, trên thị trường đã xuất hiện nhiều sản phẩm thuốc lá mới, trong đó phổ biến là thuốc lá điện tử (Electronic Nicotine Delivery – ENDs), thuốc lá nung nóng (Heated Tobacco Product – HTPs) và shisha.
Thuốc lá điện tử (ENDs) là thiết bị sử dụng pin làm nóng dung dịch điện tử (e-liquid) để tạo ra sol khí/khói cho người dùng hít vào, chứa chất tạo mùi, hòa tan trong Propylene Glycol hoặc/và Glycerin. Thành phần chính của dung dịch điện tử, bên cạnh nicotin, còn có propylene glycol và các chất tạo hương vị.
Thuốc lá nung nóng (HTPs): là sản phẩm sử dụng thiết bị điện tử để nung nóng điếu thuốc đến nhiệt độ đủ để tạo ra sol khí có thể hít vào, có chứa nicotin – chất gây nghiện cao và các hóa chất khác, các chất phụ gia không phải thuốc lá và thường có nhiều hương vị.
Shisha: là tên gọi của một loại thuốc hút có xuất xứ từ Ả Rập, còn có tên gọi là thuốc lào Ả Rập, có chứa Nicotine – một chất gây hưng phấn, gây nghiện. Shisha được hút qua “bộ lọc – waterpipe” là nước, tương tự như hút thuốc lào của Việt Nam, gồm sợi thuốc lá trộn với mật ong và hương liệu bạc hà, chocolate hoặc trái cây táo, dâu, cherry…
Các sản phẩm mới này chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại thị trường trong nước, tuy nhiên việc mua bán, quảng cáo đang diễn ra phổ biến. Do được thiết kế đa đạng với nhiều kiểu dáng và nhiều hương vị rất hấp dẫn có thể che giấu độ gắt của nicotin, làm cho sản phẩm dễ chịu và dễ hít vào hơn dẫn đến việc sử dụng thuốc lá điện tử đang có xu hướng gia tăng nhanh. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện nay có khoảng 20.000 loại hương liệu được sử dụng trong các sản phẩm thuốc lá điện tử, trong đó có rất nhiều loại hương liệu độc hại và chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại đối với sức khỏe.
Hiện nay, có một bộ phận đang hiểu nhầm về việc thuốc lá điện tử là sản phẩm giúp cai nghiện thuốc lá điếu và ít hại hơn thuốc lá điếu thông thường. Theo WHO, trên thế giới chưa có bằng chứng về việc thuốc lá điện tử giúp cai nghiện thuốc lá thông thường. WHO cũng không xác nhận thuốc lá điện tử là một biện pháp hỗ trợ cai nghiện. Bằng chứng cho thấy người sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng có nguy cơ sử dụng thuốc lá thông thường, nhiều người sử dụng đồng thời cả thuốc lá điện tử và thuốc lá thông thường. Thuốc lá điện tử không những không giúp cai thuốc lá mà còn khiến người chưa hút thuốc trở thành nghiện nicotin. Những người trẻ chưa từng hút thuốc lá điếu thông thường nhưng sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ nghiện thuốc lá điếu thông thường cao gấp 2-3 lần so với những người chưa từng sử dụng thuốc lá điện tử. Tổ chức Y tế thế giới cũng khẳng định: không có sản phẩm thuốc lá nào là an toàn cho sức khỏe. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có chứa nicotine, vẫn là sản phẩm gây nghiện. Theo bảng phân loại bệnh tật quốc tế thì lệ thuộc nicotine được phân loại mã bệnh 6C4A.2 là một bệnh thuộc loại rối loạn do sử dụng chất kích thích hoặc các hành vi gây nghiện. Nicotine còn là chất độc hại gây các bệnh hô hấp, tim mạch, ung thư…
Cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)
Theo Cục Quản lý dược, ngoài các tác hại giống như thuốc lá điếu thông thường thì thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha còn nguy cơ tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện khác, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và lối sống của thanh thiếu niên. Đồng thời, chúng còn gây ra các tác hại trước mắt và lâu dài về sức khỏe, kinh tế, xã hội.
Bệnh viện Ung bướu Nghệ An thực hiện nghiêm túc quy định không hút thuốc tại cơ sở khám chữa bệnh, quyết tâm xây dựng bệnh viện không khói thuốc. Thường xuyên truyền thông và phổ biến thông tin về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha tới công chức, viên chức, người lao động cũng như bệnh nhân và người nhà bệnh nhân tại bệnh viện. Đồng thời, lồng ghép tuyên truyền tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong các cuộc họp, giao ban và qua hệ thống bảng/màn hình LED của bệnh viện.
