Ung thư vú là loại ung thư thường gặp nhất và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư ở phụ nữ nhiều nước trên thế giới.
Ở Việt Nam có 11.067 người mắc và 4.671 người tử vong do ung thư vú trong năm 2012 theo thống kê về ung thư của GLOBOCAN 2012 và IARC (Cơ quan nghiên cứu ung thư toàn cầu). Tỷ lệ mắc có xu hướng tăng nhưng tỷ lệ tử vong do bệnh giảm ở các nước phát triển cho thấy công tác phát hiện sớm và điều trị ngày càng hiệu quả.
Chương trình mục tiêu quốc gia phòng chống ung thư ở nước ta trong những năm qua đã hoạt động rất tốt, đem lại nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên, cần phải nâng cao hơn nữa nhận thức của người dân trong việc phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh ung thư vú.
Vậy đối tượng nào cần được sàng lọc, phát hiện sớm bệnh ung thư vú?
Theo khuyến cáo của Hiệp hội Ung thư Hoa kỳ 2012 trong sàng lọc, phát hiện sớm UT vú:
☺ Phụ nữ từ 20- 30 : Khám sàng lọc ít nhất 3 năm/ 1 lần.
☺ Phụ nữ từ 40 tuổi trở lên: Khám sàng lọc 1 năm/ 1 lần.
☺ Phụ nữ từ 50 tuổi trở lên: Khám sàng lọc 6 tháng/ 1 lần.
☺ Phụ nữ có gen BRCA1, BRCA2, p53 gây ung thư vú.
☺ Phụ nữ có mẹ, chị, em gái trong gia đình bị ung thư vú (Nguy cơ tăng gấp 2,3 lần khi có chị hoặc mẹ hoặc con gái bị UT vú, tăng gấp 14 lần khi cả mẹ và chị bị UT vú).
☺ Đối tượng nguy cơ cao khác: Có kinh sớm trước 12 tuổi, mãn kinh muộn trên 55 tuổi, tuổi có con lần đầu muộn trên 30 tuổi hoặc không có con, dùng estrogen thay thế, bị UT buồng trứng, tử cung trước đó…
Phương pháp khám sàng lọc như thế nào?
Bao gồm các phương pháp sau:
☼ Tự khám vú
☼ Khám lâm sàng chuyên khoa ung bướu
☼ Chụp Xquang tuyến vú
☼ Siêu âm tuyến vú
(Chụp CT-Scans/MRI, xét nghiệm tế bào hoặc giải phẫu bệnh khi có nghi ngờ)
Phương pháp tự khám vú
Nguồn: Ungbuouvietnam.com
Phụ nữ từ 20 tuổi trở lên nên tự khám vú cho mình mỗi tháng 1 lần. Thời điểm khám vào ngày thứ 8 của chu kỳ kinh, nên khám đều đặn.
Phương pháp khám lâm sàng
Chúng ta nên đi khám khi phát hiện dấu hiệu bất thường!
• Theo Hiệp hội ung thư Hoa Kỳ: Khám lâm sàng tuyến vú cho phụ nữ từ 20-39 tuổi mỗi 3 năm/ 1 lần.
• Theo WHO: Không đề nghị khám lâm sàng tầm soát, chỉ ưu tiên chụp xquang tuyến vú.
Nguồn: Suckhoe.vnexpres.net
Phương pháp chụp xquang tuyến vú
Bệnh nhân chụp X-quang tuyến vú tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An
• Xquang tuyến vú là phương pháp chẩn đoán UT vú sớm.
• Ưu điểm: Phát hiện được khối u ở giai đoạn rất sớm với dấu hiệu vi vôi hóa, dễ thực hiện, kết quả nhanh chóng.
• Nhược điểm: Độ nhạy thấp (30-48%) trong các trường hợp mô tuyến vú đặc (1/2 phụ nữ dưới 50 tuổi, 1/3 phụ nữ trên 50 tuổi có mô tuyến vú đặc), đau khi thực hiện…
• Tỷ lệ tử vong do bệnh giảm 22% ở nhóm phụ nữ > 50 tuổi, giảm 15% ở nhóm nhụ nữ 40-49 tuổi có sàng lọc bằng Xquang tuyến vú. (Hội nghị phòng chống ung thư phụ khoa lần 05 năm 2010)
• Ở các nước phát triển: Xquang tuyến vú là một xét nghiệm sàng lọc thường quy trong chương trình chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ trên 40t.
• Nên phối hợp với siêu âm tuyến vú để phát hiện các trường hợp ung thư vú dạng nốt nhỏ không nhìn thấy trên xquang tuyến vú, các trường hợp mô tuyến vú đặc…
• Tỷ lệ phát hiện ung thư vú nếu sàng lọc bằng xquang tuyến vú: 78%, xquang + siêu âm tuyến vú : 91% (ACRIN 6666).
Phương pháp siêu âm tuyến vú
• Ưu điểm: Dễ thực hiện, an toàn.
• Nhược điểm: Phụ thuộc người đọc, không phát hiện được những dấu hiệu sớm nhất của ung thư vú như vi vôi hóa…
• Không thể thay thế vai trò tầm soát của chụp xquang tuyến vú!
• Nên phối hợp với chụp xquang tuyến vú trong chẩn đoán sớm ung thư.
CT-Scan/ MRI
• Không phải là lựa chọn đầu tiên trong khám sàng lọc, phát hiện sớm ung thư vú.
• Áp dụng sàng lọc cho các trường hợp đối tượng có nguy cơ cao.
• Làm rõ những bất thường trên phim chụp xquang tuyến vú hoặc siêu âm tuyến vú.
• Đánh giá sự xâm lấn của khối u
Chúng ta nên khám sàng lọc ở đâu?
Có thể tự kiểm tra vú tại nhà thường xuyên hoặc đến các cơ sở y tế chuyên khoa ung bướu như Bệnh viện K Trung ương, Bệnh viện Ung bướu Nghệ an để khám sàng lọc, phát hiện sớm bệnh ung thư vú.
