Nhằm tăng cường sự quan tâm của cộng đồng đối với công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, Tổ chức Y tế thế giới đã lấy ngày 31/5 hằng năm là “Ngày Thế giới không thuốc lá” (World No Tobacco Day). Thông điệp “Thuốc lá – mối đe dọa tới môi trường của chúng ta” được chọn làm chủ đề cho “Ngày Thế giới không thuốc lá” năm 2022. Thông qua chủ đề này, Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các quốc gia thúc đẩy các hoạt động nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của sử dụng thuốc lá tới môi trường, không hút thuốc lá để hạn chế việc gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động. Hút thuốc lá cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp. Bên cạnh tác hại về sức khỏe, sử dụng thuốc lá còn gây tổn thất về kinh tế đối với các cá nhân, gia đình và xã hội, các tổn thất này bao gồm chi phí cho hút thuốc, chi phí cho khám, điều trị bệnh liên quan đến hút thuốc, giảm sút/mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm. Theo ước tính của WHO, tổn thất kinh tế toàn cầu do thuốc lá gây ra mỗi năm là 1.400 tỷ đô la Mỹ.
Sử dụng thuốc lá cũng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống. Theo thống kê, hàng năm có khoảng 5% diện tích rừng bị phá để trồng cây thốc lá và lấy gỗ để sấy thuốc lá. Ước tính mỗi năm cần 18 tỷ cây xanh để làm củi sấy thuốc. Việc sử dụng thuốc lá thải ra môi trường mỗi năm khoảng từ 3000 đến 6000 tấn formaldehyde, từ 12.000 đến 47.000 tấn nicotine và từ 300 đến 600 triệu kg chất thải độc hại của các mẩu thuốc lá. Các tác động môi trường của việc sử dụng thuốc lá gây thêm áp lực không cần thiết đối với các nguồn tài nguyên vốn đã khan hiếm, đặc biệt đối với các nước đang phát triển do hơn 80% số người sử dụng thuốc lá là tại các nước này.
Thực hiện Luật phòng chống tác hại (PCTH) của thuốc lá; Công văn số 2421/BYT-KCB ngày 11/5/2022 của Bộ Y tế; Công văn số 3482/UBND-VX của UBND tỉnh Nghệ An; Công văn số 2030/SYT-NVY của Sở Y tế Nghệ An về việc thực hiện Luật phòng chống tác hại của thuốc lá và hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5; Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá 25 -31/5/2022, Bệnh viện Ung bướu Nghệ An đã triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của toàn thể cá bộ, nhân viên, người lao động; bệnh nhân và người nhà bệnh nhân về tác hại của thuốc lá; xây dựng và áp dụng các mô hình không khói thuốc tại đơn vị. Do vậy, nhận thức của cộng đồng nói chung, nhân viên y tế, người bệnh và người nhà người bệnh nói riêng về tác hại của thuốc lá được nâng lên, nhờ đó đã xây dựng được một môi trường bệnh viện không có khói thuốc.
Theo Điều 7 Luật PCTH thuốc lá: Một trong các quyền và nghĩa vụ của công dân trong phòng, chống tác hại của thuốc lá là “Được sống, làm việc trong môi trường không có khói thuốc lá. Yêu cầu người hút thuốc lá không hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá”.
Điều 13 tại Luật này cũng quy định người hút thuốc lá có nghĩa vụ: Không hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá. Không hút thuốc lá trong nhà khi có trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh, người cao tuổi. Giữ vệ sinh chung, bỏ tàn, mẩu thuốc lá đúng nơi quy định khi hút thuốc lá tại những địa điểm được phép hút thuốc lá.
Các hành vi bị nghiêm cấm trong PCTH thuốc lá (Điều 9 Luật PCTH thuốc lá): Sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả, sản phẩm được thiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu. Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức. Tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, trừ trường hợp quy định tại Điều 16 của Luật này. Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá. Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá. Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi. Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm. Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em. Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.
Để giảm tỷ lệ người hút thuốc lá, giảm tác hại của thuốc lá, các cấp, ngành, đoàn thể, tổ chức chính trị – xã hội nói chung, Bệnh viện Ung bướu nói riêng cần tiếp tục tăng cường giám sát, đánh giá thường xuyên hiệu quả hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá; duy trì tốt các mô hình không khói thuốc lá tại các cơ quan, đơn vị. Hơn hết, mỗi người dân cần nâng cao ý thức chấp hành nghiêm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá để bảo vệ chính bản thân cũng như cộng đồng, xây dựng môi trường sống văn minh, lành mạnh./.
