Hiện nay có nhiều phương pháp để giảm đau sau mổ, từ các phương pháp không dùng thuốc như: thư giãn, tập thở, liệu pháp tâm sinh lý, châm cứu… đến các phương pháp dùng thuốc như: tiêm truyền thuốc giảm đau , rồi đến các phương pháp gây tê vùng, gây tê đám rối, gây tê ngoài màng cứng, gây tê tủy sống hay kết hợp giữa gây tê ngoài màng cứng và gây tê tủy sống, bệnh nhân tự kiểm soát đau qua đường tĩnh mạch … Mỗi phương pháp đều có những ưu nhược điểm riêng trong đó phương pháp gây tê ngoài màng cứng được đánh giá là có nhiều ưu điểm và hiệu quả.
Giảm đau ngoài màng cứng là đưa một lượng thuốc tê đơn thuần hoặc kết hợp vào khoang ngoài màng cứng. Thuốc sẽ phong bế những rễ thần kinh tủy sống đi ra trước khi ra khỏi tủy sống.
Gây tê ngoài màng cứng thường được thực hiện phối hợp với gây mê toàn thân (ngay sau khi khởi mê, trước khi rạch da) hoặc có thể gây tê trên bệnh nhân đang tỉnh. Có tác dụng giảm đau trong và sau mổ. Đôi khi cũng giúp giảm đau cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối.
Ưu điểm:
- Tạo điều kiện tốt cho phẫu thuật diễn ra thuận lợi
- Cung cấp thêm thuốc tê khi phẫu thuật diễn ra kéo dài
- Giảm đau sau phẫu thuật từ 24-72 giờ
- Phục hồi nhu động ruột nhanh hơn gây mê
- Bệnh nhân có thể vận động sớm, tránh tắc mạch sau mổ
Nhược điểm:
- Để thực hiện phương pháp này đòi hỏi bác sĩ phải có chuyên môn
- Nguy cơ thất bại
- Thời gian bắt đầu tác dụng chậm
- Có thể gặp biến chứng thần kinh
Quy trình thực hiện:
- Bệnh nhân nằm nghiêng cong lưng.
- Sát khuẩn vùng lưng định chọc tê bằng betadin, trải săng lỗ vô khuẩn.
- Xác định mốc chọc kim vào khe đốt sống ( tùy theo giảm đau vùng nào).
- Gây tê tại chỗ bằng lidocan 1% theo thứ tự trong da, dưới da, dây chằng.
- Chọc kim Tuohy và test nhận biết vào khoang ngoài màng cứng bằng nghiệm pháp ‘ giảm sức cản đột ngột’ hoặc ‘giọt nước’.
- Luồn catheter vào khoang ngoài màng cứng để giảm đau sau mổ kéo dài.
- Cố định catheter, test thử lidocain 2% (pha adrenalin 1/200000).
- Truyền thuốc giảm đau trong mổ hoặc sau mổ từ 24-72 giờ.
- Theo dõi chỉnh liều giảm đau và xử trí tai biến nếu có.
