Tổn thương thần kinh ngoại biên là một tác dụng phụ phổ biến của hóa trị và gây nhiều khó khăn trong sinh hoạt của bệnh nhân. Tại bệnh viện Ung bướu Nghệ An bên cạnh tây y, các phương pháp y học cổ truyền đã được sử dụng để giảm thiệu các triệu chứng tổn thương thần kinh ngoại biên, nâng cao hiệu quả điều trị cho bệnh nhân.
Bệnh lý thần kinh ngoại biên là những bệnh ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh ngoại vi, gồm có các tế bào thần kinh vận động hoặc thần kinh cảm giác, rễ thần kinh, dây thần kinh ngoại vi và đám rối thần kinh.
Các triệu chứng phổ biến thường gặp như: Tê bì, đau, yếu cơ, khó giữ các đồ vật, ngứa ran ở tay chân, tay chân rất lạnh hoặc rất nóng.
Nguyên nhân gây tổn thương thần kinh rất nhiều tuy nhiên đối với nhưng bệnh nhân đang điều trị ung thư thì tổn thương thần kinh là một tác dụng phụ phổ biến của hóa trị. Hóa trị có thể tác động đến các dây thần kinh, ảnh hưởng đến cảm giác và vận động ở tay chân.
Với cách nhìn nhận của Y học cổ truyền, bệnh lý thần kinh ngoại biên xuất hiện trong quá trình điều trị hóa trị của bệnh nhân ung thư nằm trong chứng Thấp tý. Nguyên nhân là do Thấp tà ngưng trệ ở tứ chi khiến cho kinh lạc bất thông, khí huyết ngưng trệ gây nên. Bệnh này còn liên quan đến tạng Tỳ vì Tỳ chủ vận hoá và tứ chi, Tỳ vận hoá kém khiến cho Thấp trọc đình trệ công năng vận hành khí huyết của kinh lạc bị ngăn trở gây ra các chứng của bệnh.
Điều trị bệnh tổn thương thần kinh ngoại biên đặc biệt khó khăn vì không thể dự đoán khi nào các triệu chứng có thể xảy ra – đôi khi, chúng phát triển sau khi điều trị kết thúc hoặc chúng sẽ kéo dài bao lâu. Lựa chọn tốt nhất để ngăn ngừa tổn thương thần kinh là sử dụng thuốc hóa trị không có khả năng gây bệnh. Tuy nhiên, điều này không phải là dễ vì loại thuốc hiệu quả nhất cũng có thể là tác nhân gây ra tác dụng phụ khó chịu. Vì thế giảm các tác dụng phụ (còn được gọi là chăm sóc giảm nhẹ) là một phần quan trọng trong chăm sóc và điều trị ung thư.
Y học cổ truyền đề cao phương pháp điều trị không dùng như châm cứu, thủy châm, xoa bóp bấm huyệt, xông thuốc là một lựa chọn nhằm điều trị các triệu chứng của bệnh lý thần kinh ngoại biên trong quá trình hóa trị liệu. Trong đó châm cứu và xoa bóp bấm huyệt là những phương pháp chữa bệnh mang lại nhiều hiệu quả cho bệnh lý này và phạm vi ứng dụng rộng rãi và phát triển.
Cơ chế tác dụng của châm cứu dựa trên các nguyên lý của các học thuyết cơ bản của y học cổ truyền (âm dương, ngũ hành, tạng tượng, thiên nhân hợp nhất) với các tác dụng cơ bản là điều hòa âm dương, điều chỉnh cơ năng hoạt động của hệ kinh lạc. Bên cạnh đó, xoa bóp cũng là một phương pháp giúp cho khí huyết lưu thông toàn thân cũng như tại chỗ, giúp cung cấp dưỡng chất và dưỡng khí cho tế bào, tăng cường dinh dưỡng cho toàn thân do đó mà hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả, giảm những đợt tái phát mà lại đơn giản, tiết kiệm chi phí và hạn chế các tác dụng phụ. Ngoài ra có thể kết hợp các phương pháp khác như thủy châm và xông thuốc cũng giúp giảm các triệu chứng gây ra bởi bệnh lý thần kinh ngoại biên do hóa trị.
Như vậy, để giảm thiểu các triệu chứng và tăng chất lượng cuộc sống sau hóa trị liệu thì chúng ta có thể sử dụng các phương pháp Y học cổ truyền như châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, thủy châm và xông thuốc…
