Ngày Vệ sinh tay thế giới (World Hand Hygiene Day – 05/05) được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khởi xướng từ năm 2009 trong khuôn khổ chiến dịch toàn cầu “SAVE LIVES: Clean Your Hands” với nội dung cốt lõi là tất cả nhân viên chăm sóc sức khỏe phải rửa tay đúng lúc và đúng cách.
Năm 2025, chiến dịch đã bước sang năm thứ 17 và tiếp tục là dịp để cả cộng đồng y tế lẫn công chúng cùng nhìn lại những tiến bộ, thách thức, đồng thời đề ra giải pháp bền vững cho thực hành vệ sinh tay. Năm nay, WHO lựa chọn chủ đề “Găng tay đúng lúc. Vệ sinh tay mọi lúc: Con đường bền vững để vệ sinh tay tốt hơn”.
Mục tiêu của chủ đề năm nay là nhấn mạnh việc tối ưu hoá việc sử dụng găng tay, sự kết hợp hài hòa giữa việc sử dụng găng tay và vệ sinh tay đúng kỹ thuật, đúng thời điểm, nhằm bảo vệ cả nhân viên y tế lẫn người bệnh, đồng thời giảm thiểu chất thải y tế không cần thiết và tác động tiêu cực lên môi trường.
Khẩu hiệu ngày Vệ sinh tay thế giới 05/05/2025 (Nguồn: Who.it)
Theo WHO, mỗi năm có khoảng 136 triệu trường hợp HAI kháng kháng sinh, 7% bệnh nhân tại các nước thu nhập cao và 15% tại các nước thu nhập thấp mắc ít nhất một HAI trong thời gian nằm viện. Trung bình, cứ 10 bệnh nhân nhiễm HAI thì 1 người tử vong. Phần lớn HAI được lan truyền trực tiếp từ bàn tay này sang bàn tay khác hoặc gián tiếp sang người khác bằng cách chạm vào các bề mặt. Dữ liệu lâm sàng cũng cho thấy tối đa 70% số ca HAI có thể được ngăn ngừa nếu thực hiện tốt vệ sinh tay và các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn đơn giản khác. Đây là minh chứng rõ ràng cho tầm quan trọng của hành động nhỏ nhưng hiệu quả lớn.
Găng tay là phương tiện phòng hộ phổ biến đối với nhân viên y tế, giúp bảo vệ nhân viên khỏi nguy cơ tiếp xúc với máu, dịch tiết cơ thể và các mầm bệnh truyền nhiễm. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cũng cho thấy, ngay cả khi mang găng, vi khuẩn vẫn có thể “lách qua” các lớp bảo vệ này, đặc biệt, việc tháo găng không đúng cách có thể khiến vi khuẩn từ bề mặt găng truyền ngược lại lên da, làm mất tác dụng bảo vệ ban đầu. Theo nghiên cứu của Doebbling thể hiện rằng có đến 52,9% trường hợp tháo găng gây nhiễm bẩn da hoặc quần áo. Điều này nhấn mạnh rằng, vệ sinh tay ngay sau khi tháo găng là bắt buộc, không thể bỏ qua.
Vi khuẩn trên bàn tay nhân viên y tế sau khi đã vệ sinh tay và mang găng 45 phút (Nguồn: univ.ency-education.com)
Chủ đề ngày Vệ sinh tay thế giới năm 2025 đặt găng tay và vệ sinh tay vào mối quan hệ tương hỗ, nhấn mạnh rằng cần:
– Đánh giá nhu cầu đeo găng: Găng tay nên được đeo như một phần của biện pháp phòng ngừa chuẩn khi có nguy cơ tiếp xúc với máu, dịch cơ thể hoặc bề mặt và thiết bị nhiễm các tác nhân truyền nhiễm. Việc sử dụng găng tay không đúng cách hoặc sử dụng quá mức vừa lãng phí, vừa dẫn đến việc bỏ lỡ cơ hội vệ sinh tay, làm tăng nguy cơ lây truyền nhiễm trùng và viêm da nghề nghiệp, đồng thời tạo ra thêm chất thải.
– Chọn găng tay phù hợp: Lựa chọn loại găng tay y tế dùng một lần đạt tiêu chuẩn, đảm bảo tính nguyên vẹn, vừa vặn với bàn tay để không cản trở thao tác.
– Sử dụng và tháo găng đúng cách: Mang găng trước khi làm thủ thuật, tháo găng ngay sau khi tiếp xúc với nguồn lây và luôn vệ sinh tay ngay lập tức theo “5 thời điểm” của WHO .
– Vệ sinh tay mọi lúc: Dù có đeo găng hay không, vệ sinh tay đúng kỹ thuật và vào đúng thời điểm (trước – trong – sau khi chăm sóc), vẫn là bước căn bản nhưng quan trọng nhất để bảo vệ an toàn cho bệnh nhân và nhân viên y tế .
Sử dụng găng tay phù hợp (Nguồn: Who.it)
Ngày Vệ sinh Tay Thế giới 2025 không chỉ dừng lại ở một chiến dịch truyền thông. Đây là cơ hội để mỗi chúng ta nhìn lại thói quen hàng ngày, từ bỏ suy nghĩ “chỉ một lần quên rửa tay không sao” và cùng nhau xây dựng văn hóa phòng ngừa. Như WHO nhấn mạnh: “Găng tay đúng lúc, vệ sinh tay mọi lúc!”. Là nhân viên y tế, chúng ta có quyền và nghĩa vụ bảo vệ bản thân và bệnh nhân bằng cách luôn thực hành vệ sinh tay đúng cách. Vệ sinh tay là cách đơn giản nhưng hiệu quả để ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng và giảm tình trạng kháng kháng sinh hơn bất kỳ loại văcxin nào. Do vậy:
– Đối với nhân viên y tế: Trở thành hình mẫu tuân thủ vệ sinh tay, tuân thủ 5 thời điểm vệ sinh tay, và sử dụng găng tay đúng lúc để bảo vệ chính mình và bệnh nhân.
– Đối với bệnh viện: Đảm bảo trang bị đầy đủ nước, xà phòng, dung dịch sát khuẩn và găng tay; tổ chức tập huấn bài bản và giám sát liên tục.
– Đối với cộng đồng: Lan tỏa thông điệp, tham gia tổ chức các hoạt động truyền thông, thi đua về vệ sinh tay; chia sẻ tài nguyên chiến dịch trên mạng xã hội .
5 thời điểm vệ sinh tay của nhân viên y tế (Nguồn: Bộ y tế)
Tất cả chúng ta đều có thể góp phần mang lại kết quả tốt hơn cho bệnh nhân và môi trường chăm sóc sức khỏe an toàn hơn bằng cách đảm bảo chúng ta không bỏ lỡ một khoảnh khắc vệ sinh tay nào. Đã đến lúc chúng ta phải làm việc chăm chỉ và có trách nhiệm hơn để bảo vệ tính mạng của bệnh nhân và giúp việc chăm sóc sức khỏe trở nên an toàn hơn. Hãy tham gia chiến dịch và giúp hình thành một môi trường làm việc an toàn hơn hôm nay và trong tương lai, trong đó vệ sinh tay và phòng ngừa nhiễm trùng là những thành phần thiết yếu!
Sự tham gia của Bệnh nhân vào chiến dịch vệ sinh tay tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An
