Hình ảnh buổi truyền thông dinh dưỡng cho bệnh nhân đang điều trị ung thư dạ dày do Khoa Dinh dưỡng và Khoa Nội tiêu hóa phối hợp thực hiện.
Ung thư dạ dày là một trong các loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới và đứng hàng đầu trong số các ung thư đường tiêu hóa. Bệnh tiến triển nhanh, chẩn đoán sớm thường khó khăn, tiên lượng nặng và chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu.Người bệnh sẽ tử vong do các biến chứng của bệnh nếu không được điều trị như chảy máu tiêu hóa, hẹp môn vị, thủng dạ dày, di căn… thậm chí tình trạng suy kiệt cũng là yếu tố làm tăng tỉ lệ tử vong của người bệnh. Theo kết quả Báo cáo đề tài NCKH cấp cơ sở của Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Ung bướu Nghệ An “Đánh giá tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư đường tiêu hóa tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An và một số yếu tố liên quan năm 2018” cho thấy nhóm ung thư dạ dày có tỉ lệ suy dinh dưỡng cao nhất so với các nhóm ung thư còn lại.
Do đó, chế độ dinh dưỡng hợp lý đối với bệnh nhân ung thư dạ dày vô cùng quan trọng nhằm đảm bảo năng lượng giúp bệnh nhân có sức đề kháng chống chọi với căn bệnh này, đặc biệt là trong giai đoạn truyền hóa chất.
Vậy trong giai đoạn truyền hóa chất, bệnh nhân nên ăn uống như thế nào?
1. Giai đoạn trước ngày hóa chất
* Nguyên tắc dinh dưỡng:
– Ăn đủ: Đủ năng lượng, đủ nhóm dưỡng chất (tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và muối khoáng);
– Ăn đa dạng các thực phẩm dễ tiêu hóa và dễ hấp thu;
– Số lượng bữa ăn: Ít nhất 6 bữa /ngày;
– Bổ sung thêm thực phẩm giàu sắt như thịt bò, trứng, hải sản, gan, súp lơ, bí đỏ… nên nhai kỹ trước khi nuốt.
* Các loại thực phẩm nên dùng:
– Tăng cường các loại thực phẩm cao năng lượng, nhiều đạm dễ hấp thu như: thịt, cá, tôm, cua, trứng, sữa…;
– Lựa chọn thực phẩm nhuận tràng, chống táo bón như: rau mồng tơi, rau dền, khoai lang, đu đủ chín…;
– Thức ăn giảm dịch vị như: gạo, mỳ, mật ong…;
– Tăng cường các loại rau, hoa quả giàu vitamin A, C, E có khả năng chống oxy hóa như: cà rốt, bí đỏ, cà chua, rau ngót…;
– Tăng cường các loại thực phẩm giàu kẽm như: sò, hàu, tôm, cua, bí ngô, hạt vừng… để tăng sức đề kháng cho cơ thể.
* Các loại thực phẩm hạn chế dùng:
– Các loại thức ăn đóng hộp, đồ ăn sẵn, nhiều chất bảo quản, chế biến ở nhiệt độ cao như: dăm bông, lạp xường, xúc xích, đồ xào rán…;
– Các loại thức ăn lên men như: dưa muối, cà muối…;
– Các loại củ mọc mầm, thức ăn bị nấm mốc như: khoai tây, lạc, đỗ…;
– Các chất kích thích và đồ uống có gas như: rượu, bia, thuốc lá, coffe….
2. Giai đoạn trong hóa chất (trong và sau hóa chất 1- 3 ngày)
– Giai đoạn này người bệnh ăn uống kém, mệt mỏi: Nên cho người bệnh ăn nhiều bữa, ăn thức ăn mềm lỏng, bổ sung thêm các bữa phụ bằng nước cháo muối, nước hoa quả, sữa chuyên biệt cho bệnh nhân ung thư….
*Tuy nhiên, người bệnh bị ảnh hưởng từ các tác dụng phụ của hóa chất rất nhiều. Vì vậy cách khắc phục các triệu chứng đó là:
+ Bệnh nhân buồn nôn, nôn:
– Nên chọn các thực phẩm thanh đạm như: Bột ngó sen, bột ngũ cốc…;
– Ăn thức ăn ít mùi, nguội;
– Ăn sau 30 phút từ khi uống thuốc chống nôn;
– Không để tình trạng quá đói hoặc quá no;
– Uống nước gừng, ngậm lát gừng tươi.
+ Đầy bụng, chướng bụng, ăn không tiêu:
– Sử dụng các thực phẩm dễ tiêu như: Nước cam, nước cháo, nước gừng.…
+ Chán ăn:
– Ăn đa dạng, thay đổi món ăn thường xuyên;
– Tạo cảm giác vui vẻ khi ăn, trình bày món ăn bắt mắt để kích thích các giác quan khi ăn;
– Vận động nhẹ: 15 phút/ngày.
+ Bệnh nhân toàn thân mất sức lực, chân tay uể oải, choáng đầu,hoa mắt:
– Nên cho bệnh nhân yên tĩnh, ngủ đủ giấc;
– Bổ sung các thực phẩm ích khí dưỡng huyết như: Gà tần,hạt sen, thịt chim, nhân sâm.
+ Bệnh nhân sốt cao:
– Bổ sung nước lọc ấm, không nên uống nước đá lạnh;
– Ăn thức ăn lỏng như: Soup, bún, phở, thức ăn loãng cùng thịt lợn, bò, gà;
– Nước hoa quả, sinh tố như: Cam, bưởi…;
– Ăn các loại rau xanh như: Cà chua, mồng tơi, rau muống…;
– Bổ sung thêm sữa chua.
+ Hạ bạch cầu:
– Ăn đủ khẩu phần, đủ chất dinh dưỡng;
– Tăng cường các thực phẩm có tính kháng khuẩn như: Gừng, bắp cải, diếp cá, mật ong, nghệ.…
+ Hạ hồng cầu:
– Tăng cường thực phẩm giàu sắt như: Thịt bò, gan, tim động vật…;
– Đồng thời bổ sung các thực thực phẩm giàu vitamin C để tăng hiệu quả hấp thu sắt như: các loại rau xanh đậm màu, cam, bưởi.…
3. Giai đoạn sau hóa chất (từ ngày thứ 4 sau ngày hóa chất)
– Giai đoạn này người bệnh có cảm giác ăn uống trở lại nên tăng cường các thực phẩm cao năng lượng, dễ hấp thu như: Thịt, cá, trứng, sữa, tôm…và chế biến theo khẩu vị của người bệnh;
– Tiếp tục duy trì các nguyên tắc dinh dưỡng và lựa chọn thực phẩm giống giai đoạn trước ngày hóa chất.
Ngoài tuân thủ chế độ điều trị thuốc của bác sỹ kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý, bệnh nhân cần luyện tập vận động nhẹ nhàng khoảng 15-30 phút/ngày để tăng hiệu quả điều trị bệnh.
Dinh dưỡng hợp lý là nền tảng của sức khỏe!
