Thưa bác sĩ
Tôi thấy mọi người hay cảnh báo với thời tiết nắng nóng như hiện nay rất dễ gây ung thư da.
Vậy xin hỏi bác sĩ ung thư da có phải do thời tiết? Ung thư da có triệu chứng như thế nào? Và có cách nào để phòng tránh?
Lê Huyền Tr (26T, Hà Tĩnh)
Trả lời:
Chào Tr!
Vào thời điểm nắng nóng như hiện nay, ung thư da đang là mối bận tâm của rất nhiều bạn gái trẻ không chỉ riêng bạn. Với những thắc mắc của bạn chúng tôi giải đáp như sau.
Ung thư da có tên tiếng Anh là Skin Cancer, là sự tăng trưởng bất thường của tế bào da. Khi các tế bào da tăng đột biến một cách không kiểm soát được, chúng tạo thành khối u. Nếu khối u được cấu tạo từ các tế bào ác tính đó là ung thư. Có ba loại chính của ung thư da là: ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào vảy và ung thư tế bào hắc tố.
- Nguyên nhân chủ yếu gây nên bệnh ung thư da:
- Tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng: Nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh ung thư da là tiếp xúc quá nhiều với tia tử ngoại khiến cấu trúc da bị phá hủy. Chính vì vậy, những người ra nắng nhiều lần hay trong thời gian dài đều có khả năng bị ung thư da, đặc biệt nếu da không được che phủ hay bôi kem chống nắng.
- Có tiền sử bị cháy nắng, có mụn nước hay phồng rộp da khi còn nhỏ hay lúc tuổi vị thành niên sẽ làm tăng nguy cơ bị ung thư da khi trưởng thành.
- Màu da: Bất cứ người màu da nào cũng có thể bị ung thư da. Tuy nhiên ở những người da trắng, có ít sắc tố melanin bảo vệ da thì nguy cơ ung thư da cao hơn người có làn da sẫm màu.
- Nốt ruồi: người có nhiều nốt ruồi hay có các nốt ruồi bất thường (trong tiếng Anh còn gọi là “dysplastic nevi”) sẽ dễ mắc ung thư da hơn. Những nốt ruồi bất thường, to hơn bình thường này dễ tiến triển thành ung thư. Bạn cần quan sát kĩ những vị trí này trên cơ thể xem chúng có thay đổi về hình thái không.
- Lớn tuổi: Nguy cơ ung thư da tăng theo tuổi tác, chủ yếu là do ung thư da phát triển chậm. Các thay đổi ở da ung thư trong thời thơ ấu hay tuổi niên thiếu có thể không trở nên rõ ràng cho đến tuổi trung niên.
- Sử dụng công nghệ, hóa chất làm trắng da cấp tốc, không an toàn: Phương pháp này mang đến một làn da trắng mịn cho các chị em phụ nữ trong thời gian ngắn nhưng nó có thể gây đột biến tế bào, gây ung thư da.
- Tiền sử cá nhân bị ung thư da: một khi bạn đã bị ung thư da, bạn vẫn có thể bị lại bất cứ lúc nào, do đó bạn không nên chủ quan.
- Suy yếu hệ miễn dịch: người bị suy giảm miễn dịch sẽ dễ tăng nguy cơ bị ung thư da. Ví dụ như bệnh nhân HIV/AIDS và những bệnh nhân cấy ghép tạng phải dùng thuốc ức chế miễn dịch sau khi cấy ghép.
- Tiếp xúc với tia xạ: những người tiếp xúc nhiều với tia xạ sẽ làm tăng nguy cơ ung thư da, đặc biệt là loại ung thư tế bào đáy.
- Tiếp xúc với các hóa chất độc hại như arsenic có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư da.
- Những vùng da bị tổn thương: Những vùng da từng bị tổn thương do bỏng, tai nạn hay vùng da bị viêm nhiễm lâu ngày có nguy cơ bị ung thư cao.
- Điều kiện môi trường sống: Những người sống ở khu vực có tia tử ngoại bức xạ cao thì nguy cơ ung thư da lớn.
- Di truyền: Trong một gia đình có bố mẹ bị mắc bệnh ung thư da thì khả năng người con bị mắc ung thư da cao hơn so với các gia đình có bố mẹ không bị mắc ung thư da.
- Bạn có thể nhận biết ung thư da qua những triệu chứng sau:
- Đau và ngứa: Khi bị ung thư da bạn sẽ cảm thấy ngứa dai dẳng, cảm giác đau ở vùng da nào đó. Hoặc là khi xuất hiện nốt mẩn đỏ trên cơ thể cũng là dấu hiệu của ung thư da.
- Chảy máu, viêm loét: Những vết loét trên da có thể khỏi sau một thời gian hoặc sau khi sử dụng một số loại thuốc hỗ trợ. Tuy nhiên nếu hiện tượng viêm loét, chảy máu tại bề mặt da diễn ra thường xuyên thì đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ mắc bệnh.
- Gia tăng đột ngột về số lượng, tính chất nốt ruồi
- Bất đối xứng: Nếu bạn phát hiện nốt ruồi mất tính đối xứng cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra vì đây có thể là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo nguy cơ ung thư da.
- Màu sắc nốt ruồi thay đổi: Những nốt ruồi lành tính thường có màu đồng nhất. Nếu bạn phát hiện nốt ruồi có sự thay đổi về màu sắc thì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ nốt ruồi ác tính có khả năng phát triển thành tế bào ung thư.
- Đường kính thay đổi: Nếu trong một thời gian ngắn nốt ruồi của bạn có sự thay đổi về kích thước (lớn hơn 6 mm) thì hãy đi kiểm tra ngay
- Để phòng tránh căn bệnh này bạn cần:
- Hạn chế tiếp xúc tối đa với ánh nắng mặt trời trong thời gian 10h sáng đến 4h chiều. Vì đây là thời điểm tia cực tím mặt trời mạnh nhất. Nên dành buổi sáng sớm và chiều tối để thưởng thức các hoạt động ngoài trời yêu thích.
- Sử dụng quần áo che chắn ánh nắng.
- Dùng kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 15 và chỉ số PA hợp lý.
- Tránh các loại thuốc làm da nhạy cảm với ánh nắng.
- Thường xuyên kiểm tra định kỳ để nhận ra dấu hiệu bệnh sớm nhất
