• Kiều Thảo – Trung Tá – Hương Ly
Là Trung tâm ung bướu chuyên sâu tuyến cuối khu vực Bắc Trung Bộ, Bệnh viện Ung bướu Nghệ An đang triển khai hiệu quả hệ thống xạ trị hiện đại với các kỹ thuật tiên tiến. Đằng sau mỗi tia xạ là một chuỗi quy trình chuẩn hóa, sự phối hợp chặt chẽ giữa đội ngũ chuyên môn và niềm tin trong hành trình điều trị của người bệnh.
Công nghệ tiên tiến: An toàn – chính xác – hiệu quả
Bệnh viện Ung bướu Nghệ An đã đưa vào sử dụng hai hệ thống máy gia tốc tuyến tính hiện đại Elekta Precise và Elekta Synergy Platform từ năm 2019 – Nền tảng quan trọng giúp triển khai điều trị xạ trị theo chuẩn quốc tế cho hàng trăm bệnh nhân mỗi tháng. Đây là 2 dòng máy gia tốc đa mức năng lượng bao gồm photon và electron, có chức năng điều trị nhiều hơn các bệnh lý ung thư cho nhiều cơ quan trên cơ thể. Tại đây, mỗi bệnh nhân xạ trị đều được xây dựng phác đồ điều trị riêng biệt dựa trên kết quả chẩn đoán hình ảnh, tình trạng lâm sàng và thể trạng tổng thể. Các kỹ thuật đang được áp dụng gồm xạ trị 3D theo hình thể khối u (3D-CRT) và xạ trị điều biến liều (IMRT).
“Mỗi kỹ thuật xạ trị đều đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa bác sĩ lâm sàng xạ trị, kỹ sư vật lý y khoa và kỹ thuật viên xạ trị vận hành máy. Chúng tôi luôn đặt mục tiêu cá thể hóa điều trị, vừa kiểm soát khối u hiệu quả, vừa hạn chế tối đa tổn thương mô lành” – Ths.KS. Đào Anh Nhất – Trưởng Khoa Vật lý xạ trị, cho biết.
Ths.KS. Đào Anh Nhất – Trưởng Khoa Vật lý xạ trị
Thông thường, một ca bệnh sau khi thăm khám, thực hiện các xét nghiệm cần thiết và được chẩn đoán ung thư, các bác sĩ sẽ hội chẩn và lên phác đồ điều trị chi tiết. Khi có chỉ định xạ trị, người bệnh sẽ được chuyển tới khu xạ trị để bắt đầu quy trình.
Người bệnh được hướng dẫn quy trình xạ trị tại bàn tiếp đón
Đầu tiên, người bệnh cần chụp cắt lớp vi tính (chụp CT) mô phỏng nhằm cung cấp và dựng hình ảnh 3 chiều, 4 chiều phần cơ thể cần điều trị, nhằm đối chiếu tư thế nằm chuẩn trong cả quá trình xạ trị.
Người bệnh được chụp cắt lớp vi tính (CT) mô phỏng
Mỗi bệnh nhân sẽ được thiết kế một chiếc mặt nạ, có tác dụng chính là cố định vị trí điều trị, đảm bảo bệnh nhân không di chuyển trong quá trình xạ trị. Điều này giúp các chùm tia xạ được chiếu chính xác vào khối u, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến các mô lành xung quanh, từ đó tăng hiệu quả điều trị và giảm tác dụng phụ. Mỗi bệnh nhân sẽ được chế tác một mặt nạ riêng biệt, không thể sử dụng cho người khác.
Mỗi bệnh nhân sẽ được thiết kế một chiếc mặt nạ riêng biệt
Tiếp đến, tại phòng Lập kế hoạch xạ trị, sau khi được Bác sĩ chỉ định liều chiếu xạ theo từng bệnh nhân, Kỹ sư vật lý y khoa sẽ tính toán các thông số trường chiếu xạ, liều lượng phát tia… sao cho vừa đạt hiệu quả điều trị tốt nhất, vừa không gây tổn thương các cơ quan lành. Thời gian lập kế hoạch phụ thuộc vào độ phức tạp của bệnh và vị trí ung thư.
Tại phòng Lập kế hoạch kỹ sư vật lý y khoa sẽ tính toán các thông số trường chiếu xạ, liều lượng phát tia
Sau khi lựa chọn được kế hoạch xạ trị tốt nhất, kế hoạch được đảm bảo chất lượng (QA plan) trước khi điều trị trên bệnh nhân. Khi tiến hành xạ trị, các kỹ sư y vật lý và kỹ thuật viên hướng dẫn, điều chỉnh tư thế nằm thoải mái để bệnh nhân quen với cảm giác nằm trên máy xạ. Việc nằm yên trong suốt quá trình chiếu tia rất quan trọng, bởi chỉ cần dịch chuyển 1mm cũng có thể làm tia lệch vùng điều trị, gây tổn hại đến cơ quan lành.
Bệnh nhân được hướng dẫn, làm quen với cảm giác nằm trên máy xạ
Khi bệnh nhân ở một mình trong phòng, nếu cần trao đổi sẽ nói qua thiết bị liên lạc, nhân viên kỹ thuật bên ngoài sẽ nghe và trao đổi. Trong quá trình xạ trị luôn được bác sĩ và kỹ thuật viên giám sát qua camera và máy tính.
Khi cần bệnh nhân có thể trao đổi qua thiết bị liên lạc
Ê-kíp xạ trị cài đặt thông số máy và điều chỉnh tư thế của người bệnh nằm đúng với tư thế như khi mô phỏng. Mặt nạ vùng đầu cổ được cố định với giường, nhằm hạn chế việc người bệnh xê dịch khi chiếu tia xạ.
Người bệnh được cài đặt thông số máy và điều chỉnh tư thế đảm bảo chính xác tuyệt đối
Bên cạnh đó, Bệnh viện Ung bướu Nghệ An chú trọng công tác kiểm soát và đảm bảo chất lượng (QA/QC) trong toàn bộ quy trình xạ trị. Hệ thống máy móc được kiểm tra định kỳ theo tiêu chuẩn TCVN 13 và của IAEA, từ kiểm tra trường sáng trường xạ, độ đồng đều chùm tia đến hiệu chuẩn liều lượng.
“Mỗi kế hoạch điều trị đều được thẩm định kỹ lưỡng bằng phần mềm độc lập trước khi phê duyệt. Trước quá trình điều trị, bệnh nhân được chụp Portfilm để phát hiện và hiệu chỉnh sai lệch. An toàn cho bệnh nhân luôn là nguyên tắc hàng đầu” – Kỹ sư Âu Văn Hảo – Phụ trách QA/QC tại khoa Vật lý xạ trị lý giải.
Kỹ sư Âu Văn Hảo – Phụ trách QA/QC tại khoa Vật lý xạ trị
Xạ trị: Nhẹ nhàng, chính xác, không đau đớn
Độ chính xác trong từng milimet là yêu cầu bắt buộc. Một sai lệch nhỏ trong tư thế cũng có thể khiến tia xạ không trúng đích. Do đó, kỹ thuật viên vận hành hệ thống phải định vị chính xác vị trí chiếu tia theo phác đồ đã được lập sẵn, giám sát bằng camera đảm bảo tia đi đúng vị trí đã lên kế hoạch.
Độ chính xác trong từng milimet là yêu cầu bắt buộc
Chính vì vậy, trong suốt quá trình xạ trị, việc phối hợp chặt chẽ giữa hệ thống máy móc hiện đại và đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm đóng vai trò vô cùng quan trọng. Khi mọi thao tác được thực hiện chính xác và kiểm soát chặt chẽ, người bệnh có thể yên tâm hơn, giảm bớt nỗi lo sợ trong quá trình điều trị.
“Tôi mới đầu rất sợ hãi vì nghĩ xạ trị sẽ đau đớn hay nguy hiểm. Nhưng mọi thứ diễn ra nhẹ nhàng, tôi nằm yên tầm 15 phút là xong. Các kỹ thuật viên luôn hỏi han, hướng dẫn tận tình, khiến tôi rất yên tâm” – Anh Nguyễn Văn T. (33 tuổi, xã Minh Hợp, Nghệ An), bệnh nhân ung thư vòm họng chia sẻ sau buổi điều trị thứ 6.
Anh Nguyễn Văn T. (33 tuổi, xã Minh Hợp, Nghệ An)
Bên cạnh thao tác kỹ thuật chính xác, bác sĩ lâm sàng theo dõi sát diễn biến lâm sàng của từng bệnh nhân, sẵn sàng điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu có thay đổi về đáp ứng. Hệ thống máy gia tốc tuyến tính hiện đại được kiểm định định kỳ theo các tiêu chuẩn quốc tế nghiêm ngặt của IAEA (Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế) và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với máy gia tốc tuyến tính dùng trong xạ trị (TCVN:13/2017 BKHCN), đảm bảo độ chính xác liều chiếu cũng như tính an toàn xuyên suốt quá trình điều trị.
Thao tác kỹ thuật chính xác, theo dõi sát diễn biến lâm sàng của từng bệnh nhân
Đặc biệt, xạ trị tại đây không gây đau, không xâm lấn, không tạo phóng xạ sau điều trị. Bệnh nhân có thể sinh hoạt, tiếp xúc bình thường với người thân, không cần cách ly. Chính sự thoải mái về tâm lý và tinh thần hợp tác tích cực cũng góp phần nâng cao hiệu quả điều trị.
Sự thoải mái về tâm lý và tinh thần hợp tác tích cực góp phần nâng cao hiệu quả điều trị
Mỗi buổi xạ trị không chỉ là một can thiệp kỹ thuật mà còn là một bước tiến trong quá trình kiểm soát bệnh và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh. Đây cũng chính là phương châm mà đội ngũ bác sĩ và kỹ sư, kỹ thuật viên tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An luôn lấy làm định hướng trong quá trình điều trị.
Phía sau mỗi quy trình xạ trị là một hệ thống vận hành đồng bộ và đội ngũ nhân lực thầm lặng, từ khâu lên kế hoạch, tính liều, định vị hình ảnh, điều chỉnh tư thế đến giám sát phản ứng lâm sàng – Tất cả đều vì mục tiêu cuối cùng: đảm bảo điều trị chính xác, an toàn và giúp người bệnh luôn cảm thấy được đồng hành, tiếp thêm niềm tin trong hành trình chiến đấu với ung thư.
