03/12/2024
1. Khoa Giải phẫu bệnh
Khoa Giải phẫu bệnh – Bệnh viện Ung bướu Nghệ An thành lập ngày 21/08/2012 thực hiện các kỹ thuật: Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ, xét nghiệm Tế bào học các loại dịch, nhuộm phiến đồ cổ tử cung (PAP), sinh thiết tức thì trong mổ và mô bệnh học. Năm 2014 khoa triển khai kỹ thuật hoá mô miễn dịch cung cấp thêm bẳng chứng hiệu quả cho chẩn đoán. Đồng thời, cũng triển khai thêm các kỹ thuật xét nghiệm khối tế bào (Cellblock) hạch, sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm giúp lâm sàng thêm sự lựa chọn để tiếp cận khối u. Năm 2016 khoa Giải phẫu bệnh chính thức hoàn thành nốt mảnh ghép còn thiếu đó là sinh học phân tử với các kỹ thuật: FISH, xét nghiệm đột biến gen EGFR, KRAS, NRAS, BRAS… và ngày càng bổ sung thêm nhiều gen khác.
Qua chặng đường hơn 10 năm hoạt động, khoa Giải phẫu bệnh – Bệnh viện Ung bướu Nghệ An đã từng bước hoàn thiện, bổ sung thêm ngày các nhiều các kỹ thuật chuyên sâu, máy móc và nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện tại mỗi năm có khoảng 28.000 tiêu bản tế bào, 18.000 tiêu bản mô bệnh học, 10.000 tiêu bản hoá mô miễn dịch với hơn 60 dấu ấn và 700 lượt xét nghiệm sinh học phân tử.
2. Các kỹ thuật đang triển khai tại khoa Giải phẫu bệnh
- Xét nghiệm tế bào học
Các bác sỹ Giải phẫu bệnh – Tế bào sẽ dùng một cây kim nhỏ để lấy mẫu các tế bào hoặc dịch từ vùng tổn thương. Sau đó, những tế bào này sẽ được cố định trên lam kính và đem nhuộm soi. Những thay đổi của tế bào sẽ được hiển thị trên kính hiển vi. Các bác sỹ sẽ phân tích sự thay đổi này và có được những dữ liệu cần thiết, quan trọng để phục vụ công tác chẩn đoán bệnh.
Kỹ thuật chọc hút kim nhỏ dưới hướng dẫn siêu âm
Ưu điểm vượt trội của phương pháp này là có độ chính xác cao và thời gian thực hiện khá nhanh, trung bình cần 30 đến 60 phút để có kết quả. Nếu áp dụng thủ thuật chọc kim nhỏ để lấy mẫu tế bào thì xét nghiệm sẽ có độ nhạy và độ đặc hiệu khá cao, có thể lên đến 90%. Một ưu điểm khác của phương pháp xét nghiệm tế bào học là dễ thực hiện và tiết kiệm chi phí.
Bên cạnh phương pháp chọc tế bào kim nhỏ đơn thuần, khoa Giải phẫu bệnh còn triển khai chọc hút dưới hướng siêu âm đối với các khối nhỏ dưới 1cm hoặc không thể sờ nắn được. Phương pháp này đặc biệt hữu ích với các khối u tại tuyến giáp, hạch cổ và tuyến vú.
- Xét nghiệm tế bào học Cổ tử cung
Xét nghiệm tế bào cổ tử cung được thực hiện để phát hiện sớm những tổn thương hay những thay đổi bất thường trong cổ tử cung của phụ nữ.
Hiện nay tại khoa Giải phẫu bệnh đã triển khai phương pháp ưu việt nhất cho xét nghiệm tế bào học cổ tử cung đó là kỹ thuật Liqui Prep (trên máy ThinPrep, CellPrep). Bằng kỹ thuật này, các bác sỹ có thể nhận định, đánh giá và đưa ra các kết luận tốt hơn so với các phương pháp cổ điển trước đây nhằm xác định sớm, chính xác các tổn thương của cổ tử cung, đặc biệt là các bệnh lý ung thư, tiền ung thư.
- Xét nghiệm Cell block
Đây là kỹ thuật tạo mẫu khối nến (Paraffin block) từ các nhóm tế bào của dịch cơ thể hoặc qua chọc hút kim nhỏ để chẩn đoán tế bào nhuộm soi, đặc biệt phục vụ các phương pháp xét nghiệm cao hơn như hoá mô miễn dịch, sinh học phân tử…nhưng lại ít xâm lấn đối với bệnh nhân, tiết kiệm tối đa mẫu bệnh phẩm lấy ra khỏi cơ thể người bệnh.
Đặc biệt, trên toàn quốc, Bệnh viện Ung bướu Nghệ An là một trong những bệnh viện hiếm hoi triển khai Cellblock tế bào hạch. Đây là phương pháp ít xâm lấn, nhanh và hiệu quả đối với những bệnh nhân gặp khó khăn trong sinh thiết hạch.
- Xét nghiệm mô bệnh học thường quy (Phương pháp nhuộm HE)
Mẫu mô của bệnh nhân sẽ được thực hiện bằng phương pháp sinh thiết kim dài chuyên dụng hay sinh thiết nội soi hoặc tổn thương được lấy trong quá trình phẫu thuật. Những mẫu mô xét nghiệm sẽ được bảo quản trong môi trường formol theo đúng quy định và sau đó sẽ được chuyển đến các phòng xét nghiệm để thực hiện giải phẫu bệnh. Kết quả của loại xét nghiệm giải phẫu này rất quan trọng để hỗ trợ các bác sĩ trong quá trình chẩn đoán các bệnh lý ác tính, nhất là bệnh ung thư.
Kỹ thuật viên điều chỉnh máy nhuộm lam tự động
Tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, tất cả các mẫu mô được lấy từ bệnh nhân đều được làm mô bệnh học thường quy, đảm bảo mẫu bệnh phẩm được kiểm tra kỹ càng và là nguồn tài liệu quan trọng trong hồ sơ bệnh án của người bệnh.
- Xét nghiệm sinh thiết cắt lạnh tức thì
Bệnh viện Ung bướu Nghệ An là đơn vị đầu tiên triển khai kỹ thuật này trên địa bàn tỉnh Nghệ An và hiện tại xét nghiệm này thường xuyên được áp dụng, mang lại hiệu quả cao trong công tác chẩn đoán, điều trị cho cả người bệnh cũng như nhân viên y tế.
Trong quá trình phẫu thuật, đứng trước việc cần phải cân nhắc lựa chọn phương pháp can thiệp (Mổ giới hạn hay mổ rộng rãi? Có nạo vét hạch hay không? Mổ đã lấy sạch được tế bào u chưa…), các phẫu thuật viên sẽ lấy mẫu bệnh phẩm là một phần hoặc toàn bộ khối u gửi đến khoa Giải phẫu bệnh để đánh giá.
Sau khi được xử lý một cách nhanh chóng (khoảng 15-20 phút) thành tiêu bản nhuộm soi. Các bác sỹ giải phẫu bệnh có kinh nghiệm sẽ đánh giá, phân tích để trả lời kịp thời các thông tin cần thiết cho phẫu thuật viên để có định hướng tiếp theo cho cuộc mổ cũng như tiên lượng về sau. Nhờ kỹ thuật này, bệnh nhân được phẫu thuật bằng phương pháp tối ưu nhất, hạn chế tái phát, giảm sự can thiệp quá mức cần thiết, đặc biệt trong một số trường hợp không cần phải thực hiện ca mổ thứ hai sau khi chờ có kết quả xét nghiệm sau ca mổ thứ nhất.
Kỹ thuật Cắt lạnh sinh thiết tức thì trong mổ
- Xét nghiệm hóa mô miễn dịch
Hóa mô miễn dịch là một kỹ thuật xét nghiệm của giải phẫu bệnh dựa trên phản ứng miễn dịch kháng nguyên – kháng thể. Thông qua các kháng thể đã biết để quan sát sự tồn tại kháng nguyên ung thư trong mẫu bệnh phẩm và qua đó giúp các bác sỹ giải phẫu bệnh đưa ra được chẩn đoán bệnh.
Hóa mô miễn dịch đã trở thành một phương pháp hiện đại, rất hữu hiệu và không thể thiếu trong công tác chẩn đoán phân biệt u ác – u lành. Không chỉ dừng lại ở công tác chẩn đoán mà phương pháp này còn sử dụng rất hiệu quả cho tiên lượng cũng như điều trị ung thư. Hóa mô miễn dịch là kỹ thuật đột phá trong chẩn đoán, tiên lượng và định hướng điều trị ung thư đem lại hiệu quả cao đối với bệnh nhân ung thư.
Hiện nay, Bệnh viện Ung bướu Nghệ An là nơi duy nhất triển khai kỹ thuật này trong địa bàn tỉnh vì thể không chỉ phục vụ cho công tác khám chữa bệnh cho bệnh viện mà còn cho các bệnh viện lân cận.
Các bác sỹ giải phẫu bệnh đang hội chẩn tiêu bản
- Xét nghiêm đột biến gen
Hiện nay, nhờ các kỹ thuật sinh học phân tử nói chung và xét nghiệm gen nói riêng đã mở ra một kỷ nguyên mới cho lĩnh vực Ung thư với các tiến bộ vượt bậc về tầm soát, xét nghiệm chẩn đoán và phát triển thuốc.
Có rất nhiều loại ung thư khác nhau và các dạng bất thường của gen ung thư cũng rất đa dạng. Các xét nghiệm gen đã được triển khai thực hiện tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An từ năm 2016 như:
- Xét nghiệm FISH
- Xét nghiệm đột biến gen EGFR, ALK. MET, RET, ROS1… trong Ung thư phổi
- Xét nghiệm đột biến gen KRAS/NRAS/BRAF trong ung thư Đại trực tràng.
- Xét nghiệm gen trong ung thư vú: BRCA1, BRCA2
- Xét nghiệm sàng lọc Ung thư cổ tử cung: HPV
- Phân tích tính đa hình gen DPYD (hỗ trợ trong phân liều dùng thuốc 5FU)
Hình ảnh: Khuyếch đại gen Her-2 trong kỹ thuật xét nghiệm lai huỳnh quang tại chỗ (FISH)
- Xét nghiệm Real-time PCR đo tải lượng vi rút
Bệnh viện triển khai các xét nghiệm định lượng HBV, HCV trong ung thư gan, EBV trong ung thư đầu mặt cổ…
- Sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm
Sinh thiết hạch hoặc u dưới hướng dẫn siêu âm là thủ thuật xâm lấn có giá trị xác định đặc tính của hạch hoặc u trong một số tình huống lâm sàng như: thiết lập chẩn thiết lập chẩn đoán tổn thương tiên phát; xác định tổn thương di căn, qua đó giúp phân giai đoạn, điều trị và tiên lượng; đánh giá sự tái phát của bệnh; xác định nguyên nhân của bệnh không phải do u như nhiễm trùng hay do viêm.
Đây là phương pháp an toàn, ít xâm lấn mà bệnh phẩm sau khi sinh thiết vẫn có thể thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu hơn như hoá mô miễn dịch, sinh học phân tử… Phương pháp này thường áp dụng với hạch, các khối u ở nông như u vú,…
