Chăm sóc da vùng xạ trị

Có khoảng 50% bệnh nhân ung thư sẽ trải qua liệu trình xạ trị trong quá trình điều trị. Viêm da vùng chiếu xạ là một tác dụng phụ thường gặp.

Biểu hiện thay đổi theo các mức độ: đỏ da, bong vảy, đau rát, bọng nước…

Viêm da mức độ nặng có thể xuất hiện ở một số trường hợp dẫn đến phải tạm ngừng điều trị -> liệu trình điều trị kéo dài hơn, ảnh hưởng đến kết quả điều trị.

Vì vậy chúng ta nên biết cách chăm sóc vùng da trong và sau xạ trị.

Giảm viêm da do tia xạ trong xạ trị Ung thư vùng Đầu cổ

Những điểm cần chú ý để ngăn ngừa tác dụng phụ viêm da do xạ trị.

Tránh mọi cọ xát, tác động cơ học mạnh vào vùng da chiếu xạ.
Mặc quần áo rộng rãi, chất liệu vải mềm mại, không gây cọ xát da.
Da vùng xạ có thể bị kích ứng gây ngứa -> không gãi, báo bác sĩ hoặc gặp y tá của bạn.
Không sử dụng nước nóng hoặc quá lạnh để vệ sinh da vùng xạ.
Không sử dụng xà phòng thông thường để vệ sinh da vùng xạ.
Hạn chế tối đa để vùng da chiếu xạ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Nếu bạn phải ra ngoài, hãy mặc quần áo rộng rãi, mũ rộng vành và sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF 30 hoặc cao hơn theo chỉ dẫn của bác sỹ và nhân viên y tế. Bạn nên sử dụng kem chống nắng trên vùng da bị chiếu xạ trong suốt phần đời còn lại của bạn. Vùng da đã bị chiếu xạ này sẽ nhạy cảm hơn và dễ bị bỏng.
Thận trọng khi sử dụng các loại mỹ phẩm, sữa rửa mặt, kem cạo râu khi chưa được sự cho phép của bác sĩ.
Sử dụng dao cạo râu điện thay cho dao cạo râu thông thường -> tránh làm tổn thương da vùng xạ.

Không chườm nóng hay chườm lạnh vào da vùng xạ.
Không dùng băng dính, gạc dan vào vùng chiếu xạ khi chưa có ý kiến của bác sĩ điều trị.

Cách chăm sóc vùng da xạ trị:

Bước 1: làm sạch da vùng xạ trị 2 lần/ngày thật nhẹ nhàng bằng khăn chuyên dụng( mềm, không chứa cồn và chất tẩy rửa)
Bước 2: Thoa một lớp kem mỏng dưỡng ẩm chuyên dụng được bác sĩ chỉ định.

Khi bắt đầu điều trị, trước khi bạn có bất kỳ phản ứng phụ nào, hãy giữ ẩm da sau khi điều trị hàng ngày với thuốc mỡ như A&D, Eucerin, Aquaphor, Biafene, hoặc Radiacare.
Khi da bị hồng nhẹ, ngứa và rát, hãy dùng sản phẩm từ Lô hội (Aloe vera) hoặc thử 1% kem hydrocortisone (có thể mua không cần toa, tốt hơn là sau khi hỏi ý bác sĩ). Thoa một lớp kem mỏng lên vùng bị ảnh hưởng 3 lần một ngày.
Khi da trở nên đỏ, ngứa, đau, rát bỏng hơn, và kem có ít hiệu quả, hãy hỏi bác sĩ xem có có thể dùng kem steroid mạnh hơn theo đơn không. Ví dụ: kem có 2,5% hydrocortisone và bethamethasone.

Việc vệ sinh da vùng xạ được thực hiện 1 làn sau khi bạn xạ hàng ngày và 1 lần trước khi đi ngủ. Những ngày không xạ thực hiện 1 lần vào buổi sáng và 1 lần trước khi đi ngủ.

Tài liệu tham khảo

American Academy of Dermatology. “Skin conditions could hinder treatment in cancer patients, negatively impact quality of life.” News release issued February 4, 2011. Last accessed August 24, 2018.

Greenwald E, Gorcey L, et al. “Poster 2706: Importance of skin cancer screening after radiation therapy.” J Am Acad Dermatol. 2016;74(5) suppl 1:AB199. Commercial support: None identified.

Hymes SR, Strom EA, et al. “Radiation dermatitis: Clinical presentation, pathophysiology, and treatment.” J Am Acad Dermatol. 2006;54(1):28-46.

Veness M and Richards S. “Radiotherapy.” In: Bolognia JL, et al. Dermatology. (second edition). Mosby Elsevier, Spain, 2008:2127-37